Sondazhi i Eurobarometrit konfirmon se evropianët kanë një pikëpamje pozitive për financimin e rajonave nga BE. Me nivele të qëndrueshme ndërgjegjësimi prej 39% në të gjithë Evropën, ky artikull shqyrton perspektivat  dhe përfitimet e prekshme të përjetuara nga shtetet anëtare.

Edicioni i vitit 2023 i sondazhit, i cili zhvillohet çdo dy vjet, tregon se Fondi Evropian i Zhvillimit Rajonal (ERDF) dhe Fondi i Kohezionit janë fondet e dyta më të njohura, pas Erasmus. Rreth 46 % e të anketuarve kanë dëgjuar për ERDF ose Fondin e Kohezionit.
Ndërgjegjësimi për projektet e financuara nga BE-ja ndryshon ndjeshëm sipas vendit, duke filluar nga 15% në Danimarkë, deri në 80% në Poloni. Që nga viti 2021, ai është ulur me katër pikë përqindje ose më shumë në pesë shtete anëtare – Hungari, Bullgari, Finlandë, Letoni dhe Gjermani – me rënien më të madhe (tetë pikë përqindje) në Hungari.
I kryer në qershor 2023, sondazhi i Eurobarometrit përfshinte 25 718 intervista telefonike me qytetarë të moshës 15 vjeç e lart, në të 27 vendet e BE-së.
Përfitimet e financimit të rajoneve nga BE
Politika e kohezionit e BE-së synon ndërtimin e një Evrope më të zgjuar, më të gjelbër, më të lidhur dhe më sociale që është më afër qytetarëve të saj. Ajo rrit kohezionin ekonomik, social dhe territorial duke reduktuar disbalancat midis rajoneve. Për 2014-2020, BE-ja investoi 352 miliardë euro në rajonet dhe qytetet e saj. Kjo është rritur në 392 miliardë euro për 2021-2027, rreth një e treta e buxhetit të BE-së.
Eurobarometri zbuloi se rreth 16% e të anketuarve thonë se kanë përfituar në jetën e tyre të përditshme nga një projekt i financuar nga ERDF ose Fondi i Kohezionit. Në Poloni, 59% thonë se kanë përfituar. Përqindja në Çeki, Estoni, Greqi, Letoni, Sllovaki dhe Slloveni është ndërmjet 32% dhe 36%.
Në mënyrë domethënëse, 57% u përgjigjën se projektet e financuara nga BE-ja kontribuojnë në të ndjerit të tyre qytetarë të BE-së, me 22% që thonë se ndihen "në një masë të madhe" dhe 35% "deri në një farë mase".
Në 25 vende të BE-së, ndikimi i mbështetjes së Bashkimit Evropian shihet pozitivisht nga të paktën 75% e të anketuarve, duke arritur në 95% në Poloni. Përjashtim bëjnë Italia dhe Holanda, me shifra përkatësisht 56% dhe 61%.
Polonia ka gjithashtu numrin më të madh të të anketuarve (59 %) që thonë se një projekt ERDF ose Fondi i Kohezionit ka përmirësuar jetën e tyre. Shifra korresponduese për BE-në në tërësi është 16 %. Projektet e financuara nga BE kontribuojnë në ndjenjën e të qenit qytetar i BE-së për 57 % të të anketuarve.
Interneti dhe televizioni janë burimet më të rëndësishme të informacionit për projektet e financuara nga BE: 38 % e të anketuarve që kishin dëgjuar për projektet e financuara nga BE-ja morën informacion nëpërmjet internetit. Për 36 për qind ka ardhur nga televizioni kombëtar. Burime të tjera kryesore përfshijnë gazetat dhe tabloidet lokale dhe rajonale, secila prej të cilave kishte dhënë informacion për 24 % të të anketuarve, dhe televizionet lokale ose rajonale, nëpërmjet të cilave 20 % kishin marrë këtë informacion.
Njohuri për fondet
Për sa i përket ndërgjegjësimit për fondet e BE-së, 46 % e të anketuarve kanë dëgjuar për ERDF ose Fondin e Kohezionit dhe 45 % kanë dëgjuar për Fondin Social Evropian (ESF+). Rreth 29 % e të anketuarve kanë dëgjuar për Ndihmën e Rimëkëmbjes për Kohezionin dhe Territoret e Evropës (REACT-EU) ose Next GenerationEU. Interreg dhe Fondi i Tranzicionit të Drejtë (JTF) njihen respektivisht me 11% dhe 12%.
Në përgjithësi, 66 % e të anketuarve njohin të paktën një fond të përbashkët të menaxhimit. E njëjta përqindje është në dijeni të mbështetjes së BE-së në lidhje me COVID-19. Lidhur me fondet e përbashkëta të menaxhimit, shifrat kombëtare variojnë nga 90% në Sllovaki në 36% në Danimarkë. Për mbështetjen e COVID-19, ato variojnë nga 81% në Qipro dhe Greqi në 46% në Holandë.
Përsa i përket rajoneve prioritare, 63 % e të anketuarve thonë se BE-ja duhet të investojë në të gjitha rajonet; 33% thonë se duhet të investojë vetëm në rajonet më të varfra. Përqindja e atyre që besojnë se BE-ja duhet të investojë në të gjitha rajonet është e qëndrueshme në raport me vitin 2021 (64%) dhe është rritur pesë pikë përqindje nga viti 2019.
Shumica e të anketuarve në të gjitha vendet e BE-së përveç dy vendeve thonë se BE-ja duhet të investojë në të gjitha rajonet. Përjashtim bëjnë Bullgaria, ku 55% mendojnë se investimet duhet të synohen në rajonet më të varfra dhe Portugalia, ku 48% thonë se investimet duhet të shkojnë në të gjitha rajonet dhe 49% thonë se duhet të shkojnë vetëm në rajonet më të varfra.
Për sa i përket rajoneve për t'u dhënë prioritet, 65 % e të anketuarve do t'u jepnin përparësi atyre me papunësi të lartë. Më pas vijnë zonat urbane të privuara dhe zonat e largëta rurale ose malore (të dyja 53 %) dhe rajonet kufitare (29 % – gjashtë pikë përqindje më shumë nga 2021). Ruajtja dhe përmirësimi i konkurrencës së rajoneve të zhvilluara konsiderohet si prioritet nga 22 % e të anketuarve.
Prioritetet e politikave
Shumica e të anketuarve i shohin të gjitha fushat e politikave të listuara në anketë si të rëndësishme për qytetin ose rajonin e tyre. Investimet në arsim, shëndetësi apo infrastrukturë sociale konsiderohen të rëndësishme për 93 %. Pasohen nga mjedisi (89%), energjia e rinovueshme dhe e pastër (85%), kërkimi dhe inovacioni (84%), mbështetja për NVM-të (83%) dhe trajnimi profesional (82%).
Për sa i përket prioriteteve për vitet në vijim, arsimi, shëndetësia ose infrastruktura sociale dhe mjedisi janë përsëri në krye në mendjet e të anketuarve: 51 % dhe 39 % respektivisht i shohin ato si të rëndësishme. Prioritete të tjera janë energjia e rinovueshme dhe e pastër (34 %), mbështetja për NVM-të (28 %), lehtësirat e transportit (27 %), kërkimi dhe inovacioni (26 %) dhe trajnimi profesional (24 %).
Një shumicë e vogël e të anketuarve mendojnë se vendimet për projektet e politikave rajonale të BE-së duhet të merren në nivele nënkombëtare: 30 % zgjedhin për nivel rajonal dhe 24 % për nivel lokal.
Një total prej 26 % e të anketuarve janë të vetëdijshëm për bashkëpunimin ndërmjet rajoneve në vende të ndryshme që rezulton nga financimi i BE-së, me nivelin më të lartë në Poloni (63 %). E njëjta përqindje di të paktën një nga katër strategjitë makro-rajonale të BE-së, të cilat adresojnë sfidat e përbashkëta me të cilat përballen zona të veçanta gjeografike. Nivelet e ndërgjegjësimit variojnë nga 7 % në Portugali në 64 % në Finlandë.
Së fundi, 35% e të anketuarve ishin në gjendje të përmendnin të paktën një rajon më të largët të BE-së. Kjo nxitet kryesisht nga nivelet e larta të njohurive në Francë dhe Spanjë, të cilat së bashku përbëjnë shtatë nga nëntë rajonet më të largëta. Në 18 shtete anëtare, më pak se një në katër të anketuar mund të përmendin një rajon më të largët.